ذخیره ساز تحت شبکه یا NAS، دستگاهی هوشمند برای ذخیره‌سازی داده‌هاست که امکان ایجاد فضای ذخیره‌سازی مشترک از طریق شبکه اترنت را فراهم می‌کند. این نوع ذخیره‌ساز مانند یک گره مستقل در شبکه محلی (LAN) عمل کرده و دارای آدرس IP اختصاصی است. راه‌اندازی و پیکربندی ذخیره‌ساز تحت شبکه نیز بسیار ساده است و از طریق مرورگر وب و یک نرم‌افزار کاربرپسند قابل انجام می‌باشد.
امروزه از NAS برای کارهای مختلفی استفاده می‌شود، از جمله:
برای تماشای فیلم و گوش دادن به موسیقی در دستگاه‌های مختلف خانه.
برای پشتیبان‌گیری منظم و خودکار از اطلاعات مهم.
بسیاری از سیستم‌های هوشمند خانگی مانند تلویزیون‌های هوشمند و سیستم‌های امنیتی از NAS برای ذخیره‌سازی داده‌هایشان استفاده می‌کنند.
در شرکت‌ها و سازمان‌ها هم NAS کاربردهای زیادی دارد. از آن برای بکاپ‌گیری و Failover استفاده می‌شود و حتی می‌تواند به عنوان پایگاه داده، پرینت سرور یا ایمیل سرور برای کسب‌وکارهای کوچک عمل کند.
این مدل‌ها برای مصارف خانگی و کسب‌وکارهای کوچک مناسب‌ترند. دستگاه‌هایی مانند Netgear RN214 در این دسته قرار می‌گیرند.
این مدل‌ها برای کسب‌وکارهای متوسط و بزرگ که فضای بیشتری نیاز دارند، طراحی شده‌اند. مثال آن Qnap TS-431U است.
این مدل‌ها برای کسب‌وکارهای متوسط و بزرگ که فضای بیشتری نیاز دارند، طراحی شده‌اند. مثال آن Qnap TS-431U است.
| NASها به بخش‌های زیر تقسیم می‌شوند: | به طور کلی NAS براساس کاربری به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: |
|---|---|
| برای خانه و سازمان‌های کوچک (تا 10 کلاینت) | Small Business-Level NAS |
| برای خانه و گروه‌های کسب و کار | Cousumer-Level NAS |
| برای کسب و کارهای کوچک و متوسط | Small Business-Level NAS |
| برای سازمان‌های بزرگ |
اگر نیاز داشته باشیم که اسناد را در محیط دفتر با یک سری ویژگی‌های داخلی شرکت مثل پشتیبان‌گیری و همزمان سازی فایل‌ها به اشتراک بگذاریم. یکسری از دستگاه‌های NAS هستند که این کار را انجام می‌دهند. این گروه از NASها سایر ویژگی‌های کاربرپسند مثل سرور چاپ، عکس، موسیقی و سرور رسانه (Media Server) را فراهم می‌کنند.
مدل ایستاده (Tower)-28Bay
مدل رکمونت (Rackmount)-24Bay
مدل رکمونت (Rackmount)-24Bay
مدل رکمونت (Rackmount)-18Bay
مدل رکمونت (Rackmount)-18Bay
مدل رکمونت (Rackmount)-15Bay
مدل رکمونت (Rackmount)-16Bay
مدل رکمونت (Rackmount)-16Bay
ذخیره ساز تحت شبکه (Network-Attached Storage) یا NAS، یک دستگاه اختصاصی ذخیره‌سازی فایل است که به شبکه متصل می‌شود و امکان دسترسی مشترک به داده‌ها را برای کاربران و دستگاه‌های مختلف فراهم می‌کند. برخلاف روش‌های سنتی که در آن‌ها سرورها به صورت مستقیم به فضای ذخیره‌سازی متصل می‌شدند، NAS با ارائه یک راهکار متمرکز و مستقل، معماری ذخیره‌سازی در محیط‌های سازمانی و خانگی را متحول کرده است. در این مقاله به بررسی عمیق معماری، پروتکل‌های ارتباطی و کاربردهای پیشرفته NAS خواهیم پرداخت.
معماری یک دستگاه NAS شامل چند جزء اصلی است که هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند:
1- واحد پردازش مرکزی (CPU):
مغز دستگاه NAS است که وظیفه مدیریت عملیات ورودی/خروجی (I/O)، پردازش درخواست‌های کاربران و اجرای سیستم‌عامل را بر عهده دارد. مدل‌های پیشرفته‌تر از پردازنده‌های قدرتمند چند هسته‌ای استفاده می‌کنند تا بتوانند تعداد زیادی درخواست همزمان را با سرعت بالا مدیریت کنند.
2- حافظه دسترسی تصادفی (RAM):
نقش کلیدی در کش‌کردن داده‌ها برای افزایش سرعت دسترسی دارد. هرچه میزان RAM بیشتر باشد، عملکرد NAS در بار کاری سنگین و دسترسی مکرر به فایل‌ها بهبود می‌یابد.
3- فضای ذخیره‌سازی (Storage): شامل چندین جایگاه برای نصب هارد دیسک (HDD) یا درایو حالت جامد (SSD) است. در بسیاری از دستگاه‌ها از فناوری‌های آرایه چندگانه دیسک‌های مستقل (RAID) برای افزایش کارایی، افزونگی داده و تحمل خطا استفاده می‌شود.
بسیاری از دستگاه‌های NAS دارای سیستم‌عامل اختصاصی مبتنی بر لینوکس هستند (مانند QTS از QNAP یا DiskStation Manager از Synology). این سیستم‌عامل‌ها برای مدیریت آسان فایل‌ها، کاربران، تنظیمات شبکه و اجرای برنامه‌های کاربردی طراحی شده‌اند.
NAS برای ارتباط با کلاینت‌ها از پروتکل‌های استاندارد شبکه استفاده می‌کند. مهم‌ترین این پروتکل‌ها عبارت‌اند از:
1- NFS (Network File System): یک پروتکل قدیمی و قدرتمند برای سیستم‌عامل‌های مبتنی بر یونیکس و لینوکس است.
2- SMB/CIFS (Server Message Block/Common Internet File System): پروتکل اصلی برای به اشتراک‌گذاری فایل در محیط‌های ویندوز.
3- AFP (Apple Filing Protocol): برای اشتراک‌گذاری فایل با سیستم‌عامل macOS اپل.
4- FTP/SFTP (File Transfer Protocol/Secure File Transfer Protocol):برای انتقال فایل‌ها از طریق شبکه.
علاوه بر پروتکل‌های اصلی فایل، برخی از مدل‌های پیشرفته NAS از پروتکل‌های پیشرفته‌تر نیز پشتیبانی می‌کنند:
این پروتکل به NAS امکان می‌دهد تا به عنوان یک بلوک ذخیره‌سازی (Block Storage) عمل کند. به جای اشتراک‌گذاری فایل، iSCSI فضای ذخیره‌سازی را به صورت یک دیسک محلی به سرورها نمایش می‌دهد. این امر NAS را به یک راه‌حل کارآمد برای پایگاه‌های داده و محیط‌های مجازی‌سازی تبدیل می‌کند.
در شبکه‌های پرسرعت، RDMA به NAS اجازه می‌دهد تا داده‌ها را به صورت مستقیم از حافظه یک سیستم به حافظه سیستم دیگر منتقل کند، بدون اینکه نیازی به دخالت CPU باشد. این فناوری تأخیر (Latency) را به شدت کاهش داده و عملکرد را در محیط‌های محاسباتی سنگین بهینه‌سازی می‌کند.
در حالی که NAS در خانه‌ها برای بکاپ‌گیری و پخش رسانه استفاده می‌شود، کاربردهای آن در محیط‌های سازمانی بسیار گسترده‌تر و پیچیده‌تر است:
NAS به عنوان یک نقطه مرکزی برای ذخیره تمام داده‌های سازمان عمل می‌کند، که مدیریت، پشتیبان‌گیری و بازیابی اطلاعات را آسان‌تر می‌کند.
با پشتیبانی از پروتکل‌های مانند iSCSI و NFS، NAS به عنوان یک مخزن داده (Datastore) برای ماشین‌های مجازی VMware، Hyper-V و دیگر پلتفرم‌ها عمل می‌کند.
NAS می‌تواند به عنوان یک هدف (Target) برای بکاپ‌گیری از سرورها و ایستگاه‌های کاری عمل کند. ویژگی‌هایی مانند تغییرناپذیری داده‌ها (Immutable Snapshots) در برخی مدل‌ها، از داده‌های بکاپ در برابر حملات باج‌افزاری محافظت می‌کند.
در محیط‌های پژوهشی، NAS با ارائه ظرفیت بالا و سرعت دسترسی مناسب، به عنوان مخزن داده برای مجموعه‌داده‌های بزرگ (Dataset) که توسط الگوریتم‌های هوش مصنوعی استفاده می‌شوند، به کار می‌رود.
NAS از یک راهکار ساده برای به اشتراک‌گذاری فایل به یک ستون فقرات حیاتی در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات تبدیل شده است. با معماری انعطاف‌پذیر، پشتیبانی از پروتکل‌های متنوع و قابلیت‌های پیشرفته مانند iSCSI و RDMA، NAS توانسته نیازهای رو به رشد برای ذخیره‌سازی داده‌های حجیم و پیچیده را برآورده سازد. انتخاب مدل مناسب NAS باید بر اساس نیازهای سازمان، از جمله ظرفیت مورد نیاز، تعداد کاربران، نوع پروتکل‌ها و نیازهای عملکردی صورت گیرد.
ذخیره ساز تحت شبکه یا NAS (Network Attached Storage) یکی از محبوب‌ترین راهکارهای ذخیره‌سازی داده در محیط‌های خانگی و سازمانی است. این دستگاه به کاربران اجازه می‌دهد تا فایل‌ها، بکاپ‌ها و داده‌های چندرسانه‌ای را از طریق شبکه محلی (LAN) به‌صورت اشتراکی ذخیره و مدیریت کنند. برخلاف هاردهای اکسترنال یا فلش‌ها، ذخیره‌ساز تحت شبکه همیشه روشن و در دسترس است و می‌تواند به‌صورت همزمان توسط چند کاربر یا دستگاه مورد استفاده قرار گیرد.
در کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، استفاده از ذخیره ساز تحت شبکه مزایای زیادی دارد؛ از جمله افزایش امنیت اطلاعات، سهولت در بکاپ‌گیری خودکار، و امکان راه‌اندازی سرویس‌هایی مانند پرینت سرور، ایمیل سرور یا پایگاه داده. این دستگاه‌ها با قابلیت‌هایی مانند RAID، رمزگذاری داده‌ها و دسترسی از راه دور، به گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه و قابل اعتماد برای مدیریت اطلاعات تبدیل شده‌اند. انتخاب درست NAS بر اساس نوع استفاده، ظرفیت مورد نیاز و فرم فیزیکی (ایستاده یا رکمونت) می‌تواند نقش مهمی در بهینه‌سازی عملکرد شبکه ایفا کند.
